ابوبسطام حبیب بن مهلبابوبسطام حبیب بن مهلب از شخصیت‌های خاندان آل‌مهلب می‌باشد؛ این خاندان، خاندانی اصالتا ایرانی منسوب به مهلّب بن ابی‌صُفره بوده، که در اوایل ظهور اسلام برآمد و لااقل تا سده ۷قمری/۱۳میلادی امیران، وزیران، شاعران و دانشمندانی از آن برخاستند. ۱ - سرگذشت حکومت ابوبسطامابوبسطام حبیب بن مهلب ( ۱۰۲ق/۷۲۰م)، همراه با پدر در جنگ‌های او بر ضد خوارج شرکت داشت [۱]
محمد بن جریر طبری، تاریخ طبری، ج۲، ص۵۹۱، به کوشش یان دخویه، لیدن، ۱۸۸۳-۱۸۸۵م، فهرست.
و سپس با او به خراسان و ماوراءالنهر رفت و فرماندهی پاره‌ای از حملات مهلب را به بلخ و کش و ختل به عهده گرفت. حبیب پس از مرگ پدر با یاران او به خدمت برادرش یزید پیوست. از آن پس تا سال ۸۷ق/۷۰۶م خبری از او در دست نیست، اما مسلّم است که یک چند حکومت کرمان داشته است، زیرا به گفتۀ ابن اثیر، وقتی حجاج بن یوسف، یزید بن مهلب را به زندان افکند، حبیب را نیز از حکومت کرمان برکنار کرد و به نظر می‌رسد که او را به بصره آورد و به زندان افکند. هنگامی که یزید دوباره جایگاه خویش را بازیافت، حجاج نیز به فرمان خلیفه ولید بن عبدالملک، حبیب را آزاد ساخت. [۵]
عزالدین ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۵۴۷، بیروت، ۱۴۰۲ق، فهرست.
در سال ۹۵ق/۷۱۳م حبیب از سوی خلیفه سلیمان بن عبدالملک، حکومت سند یافت و در آنجا، محمد بن قاسم ثقفی عامل حجاج در آن سامان را گرفت و به زندان افکند. [۶]
ابن واضح یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۲۹۶، بیروت، دارصادر، فهرست.
گرچه پس از آن از عزل حبیب یاد نشده، ولی به نظر نمی‌رسد که وی مدت درازی در سند مانده باشد، زیرا که وقتی یزید بن عبدالملک درسال ۱۰۱ق/۷۱۹م به عدی بن ارطاه حاکم بصره فرمان داد که مهلبیان را دستگیر کند، حبیب نیز در بصره بود و با تعدادی از برادرانش دستگیر شد، [۷]
محمد بن جریر طبری، تاریخ طبری، ج۲، ص۱۳۷۹، به کوشش یان دخویه، لیدن، ۱۸۸۳-۱۸۸۵م، فهرست.
ولی دانسته نیست که وی در چه تاریخی به بصره آمده بوده است. به هر حال پس از تصرف بصره به دست یزید بن مهلب، حبیب آزاد شد و در رکاب برادر خود به عنوان یکی از فرماندهان سپاه او به جنگ با مسلمة بن عبدالملک رفت (۱۰۲ق/۷۲۰م) و در همان جنگ کشته شد.۲ - پانویس
۳ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آل‌مهلب»، ج۲، ص۴۷۳. رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 102 (قمری)
|